Een kleine blijk van liefde die toch heel groot kan zijn

Als Jezus zegt: ‘Heb je naaste lief als jezelf,’ dan komen er bij mij allemaal beelden van televisie campagnes voor hongergebieden in Afrika naar boven. Mijn opvoeding lig in het christelijke Nederland van de jaren ’60-’70. Goed doen was zoiets als geld geven aan goed doel, mensen die op straat om geld vroegen wat geven. In de loop des jaren ben ik er anders over gaan denken.

Natuurlijk is er niets mis met mensen helpen. Ik zie de waarde van mensen met middelen ondersteunen en doe dat zelf ook als ik kan. En toch is ‘liefde’ veel groter. Voor mij heeft liefde ook en misschien vooral te maken met mijn houding naar andere mensen. Dat komt dichterbij onszelf. Terwijl goederen of geld geven nog relatief op afstand is, gaat jouw houding ten op zichten van anderen over ieder moment van je leven. Het gaat erover hoe je handelt, wat je zegt, hoe je denkt.

Niet om het mezelf makkelijk te maken. Ik denk dat naar mezelf kijken juist heel moeilijk kan zijn. En toch zit daar de grootste mogelijkheid voor verandering. Een heel kleine verandering kan een groot resultaat hebben. Neem bijvoorbeeld een glimlach. Wat kost een glimlach? Niets toch? Het is zo makkelijk. Iedereen kan het.

Al sinds de 19 e eeuw doen wetenschappers onderzoek naar het effect van de glimlach. Zo ontdekte de Franse neuroloog Duchenne dat een echte glimlach niet alleen bestaat uit het omhoogtrekken van de mondhoeken, maar ook het samenknijpen van de ogen waardoor de zogenaamde lachrimpels ontstaan. Een echte glimlach, waarbij zowel de mond als de ogen meedoen, wordt dan ook de ‘Duchenne glimlach’ genoemd.

Een glimlach zorgt voor een soepeler gesprek. Onderzoek laat zien dat wanneer gesprekspartners naar elkaar glimlachen het gesprek positiever verloopt. Glimlachen verlaagt ook je stressniveau omdat je je van een glimlach automatisch beter gaat voelen. Jouw eigen glimlach zorgt ervoor dat er een chemische reactie plaatsvindt in je brein waarbij de stoffen dopamine en serotonine vrijkomen. Deze stoffen zorgen ervoor dat je je gelukkiger voelt en dat je stressniveau naar beneden gaat. Het gaat dan wel om de Duchenne glimlach.

Maar er is nog iets. Onderzoek toont aan dat emoties besmettelijk zijn. Als iemand woedend op jou reageert dan activeert diegene in jouw brein dezelfde emotie. Het gevolg is dat je ook boos wordt en dat je lichaam stresshormonen gaat aanmaken. Datzelfde geldt voor een glimlach. Als je naar iemand glimlacht, roept dat bij die ander ook een glimlach op. Je veroorzaakt daarmee in die ander een chemisch proces dat die ander gelukkiger maakt en de stress vermindert. Een glimlach kan dat ene zetje zijn waardoor iemand het weer ziet zitten. Jouw glimlach kan voor iemand de enige blijk van liefde zijn die die persoon in een hele dag krijgt. Daarom denk ik dat glimlachen een gebaar van liefde is naar een ander. Het is een heel klein gebaar en kost niets, maar kan wel een groot effect hebben.

Hartelijke groeten
Jurriën den Hollander
predikant